Door Jochen Schoofs
Taal. In het dagelijks leven kom je er overal mee in aanraking, op school wordt het meestal als een los vak gegeven. Op CBS De Burcht vonden ze dat maar vreemd. Daarom is taal daar sinds dit schooljaar geen apart vak meer in het lesprogramma. “Taal komt in alle lessen terug. Tijdens een geschiedenisles gaat het ook over woordenschat”, vertelt juf Daphne, leerkracht van groep 7. Taal is nu onderdeel geworden van het thematisch werken. Hoe dat vorm krijgt op De Burcht, legt Daphne uit in dit artikel.
Voor deze In de klas zijn we bij Daphne Dijkstra op CBS De Burcht in Heerenveen. Daar heeft het thematisch werken de afgelopen jaren een steeds grotere rol gekregen in hun onderwijs. In eerste instantie vooral tijdens de lessen wereldoriëntatie, en na een pilot te hebben gedaan, kwam daar dit jaar een aansluitende methode voor begrijpend lezen bij. Voor elke periode wordt een thema uitgekozen, waar met verschillende vakken op wordt aangesloten. Daphne is ervan overtuigd dat dit werkt omdat leerlingen nu vanuit verschillende perspectieven over hetzelfde thema leren: “Ze gaan de informatie met elkaar verbinden. Zo krijgt het voor hen meer betekenis.”
Geen losse methode meer voor taal
Om het vak begrijpend lezen te integreren in de thematische aanpak, was niet zo moeilijk. Hiervoor maken ze immers gebruik van een kant-en-klare methode die perfect aansluit bij wereldoriëntatie. Voor het vak taal was dat wat ingewikkelder. Daarvoor hebben ze nu geen aparte methode meer. Het lijkt een groot risico om juist nu de taalmethode los te laten. De resultaten van Nederlandse leerlingen op het gebied van taal zijn, als je het vergelijkt met de rest van Europa, niet bepaald rooskleurig. Daarnaast vereist het een behoorlijke inzet van de leerkrachten. Desalniettemin geloven ze in deze nieuwe aanpak. “Gelukkig hebben we hier op school heel goede taalcoördinatoren”, zegt Daphne.
De klas van juf Daphne ontdekt hoe je een mindmap kunt maken.
Het thematisch werken wordt op De Burcht door het hele team vormgegeven. “Samen zorgen we ervoor dat door het schooljaar heen alle doelen aan bod komen. Dan hebben we het over schrijfonderwijs, vertellen, lezen, woordenschatlessen, en meer." Door al deze verschillende doelen in de lessen te blijven integreren, zijn de leerlingen volgens Daphne misschien wel meer met taal bezig dan voorheen. Voor haar is het in korte tijd haast vanzelfsprekend geworden: “Taal zit natuurlijk in alles. Dus laten wij het overal in terugkomen.” De coördinatoren spelen hierbij een belangrijke rol: zij geven input voor lessen én bewaken de kerndoelen. “Vooraf worden de thema’s doorgenomen en wordt er zorgvuldig gekeken welke leerdoelen van taal we eraan kunnen koppelen.”
“We moeten er echt anders naar gaan kijken. Wat is belangrijk?”
Het thematisch werken, waarbij taal in de andere vakken wordt geïntegreerd, lijkt op het eerste gezicht de werkdruk te verhogen. Als leerkracht moet je nu immers zelf alle doelen in de lessen verwerken waar je daar voorheen simpelweg de methode voor kon volgen. Daphne is het er deels mee eens. Ze vindt dat het een valkuil binnen het onderwijs is, dat leerkrachten te veel willen, naast dat er natuurlijk al veel van leerkrachten gevraagd wordt. “We moeten er echt anders naar gaan kijken. Wat is belangrijk? Welke doelen wil ik behalen?”
Tijdens de begrijpend lezen-les kijkt Daphne met haar leerlingen mee.
De oplossing hiervoor ziet ze in kleine stapjes die gezet kunnen worden: “Dus dat je een beetje probeert om te denken. Dat je het niet ziet als een extra les, maar kijkt hoe je iets toe kunt voegen aan een les die je sowieso al geeft.” Ze geeft als voorbeeld het vak Fries. Op scholen in Friesland is dat een verplicht onderdeel van het onderwijs. Toch gaat dat niet ten koste van de tijd die ze voor andere vakken nodig hebben. “Het Fries kun je gewoon koppelen aan de thema’s waar je toch al mee bezig bent.” En volgens Daphne hoeft dat niet heel ingewikkeld te zijn: “Je kunt tijdens een begrijpend lezen-les ook werken met een Friese tekst.”
Zo werkt het
Net als juf Daphne kun je met Faqta zelf bepalen hoe jij je les wil geven. Geen leerkracht is hetzelfde en iedere klas is anders. Daarom zorgen we ervoor dat jij je les kunt geven op een manier die bij jou en bij jouw klas past. Hoe dat werkt? Je leest het hier.