Van groep 5 tot en met 8 gaan de leerlingen zich gedurende dit thema bezighouden met geschiedenis. In groep 5 leren de leerlingen meer over het leven van de Germanen en de Romeinen met het thema 'Grieken en Romeinen'. In groep 6 gaan de leerlingen 'Op zoek naar vrijheid' en wordt de periode van1700 tot 1863 behandeld. De leerlingen van groep 7 gaan op ontdekkingsreis in het thema 'Alles moet anders' en in groep 8 wordt in het thema 'Leven zonder Youtube' onder andere de Koude Oorlog behandeld.
Deze periode kun je de themamuur vullen met afbeeldingen van Germaanse en Romeinse figuren. Deze figuren kun je uitprinten of laten tekenen door de leerlingen. Hoe zag een Romeinse soldaat eruit? En wat droegen Germaanse mannen en vrouwen? De figuren worden tegenover elkaar geplaatst, bijvoorbeeld zodat het lijkt alsof ze met elkaar vechten. Bij de figuren plaatsen de leerlingen aan het eind van iedere les praatwolkjes met wat ze geleerd hebben. Bij een Romeinse figuur komt dan bijvoorbeeld: “Ik kom uit het land dat nu Italië heet.” In het praatwolkje bij een Germaan kan dan “Wij zijn boeren en leven van de landbouw” komen te staan. Zo is aan het eind van het thema de muur gevuld met informatie over de mensen uit die tijd.
De Romeinen hadden hun eigen cijfers. Met een opdracht in het doeboek leren de leerlingen hoe ze met Romeinse cijfers getallen kunnen vormen. Daarnaast gaan ze mozaïeken maken zoals de Romeinen deden, maar dan van papier. Bij een andere opdracht proberen ze erachter te komen wat Latijnse woorden als stratum en porta betekenen.
Op een van de werkbladen gaan de leerlingen beschrijven wat de Romeinen deden om hun rijk te beschermen en hoe de Germanen woonden.
Aan de hand van een opdracht in het doeboek komen de leerlingen meer te weten over het leven van de Romeinen.
Ter afsluiting van het thema kun je met de klas een quiz maken over wat ze geleerd hebben van het thema. De leerlingen worden daarvoor in vier groepen ingedeeld. Ieder groepje bedenkt vragen over een van de delen van het thema, bijvoorbeeld over “Wie waren de Germanen?” De leerlingen halen informatie uit de tegels en bedenken aan de hand daarvan vier tot zes meerkeuzevragen met telkens vier mogelijke opties: drie foute antwoorden en één goed antwoord. Aan het eind van het thema houden de leerlingen een quizmiddag waarbij de verschillende groepjes om beurten hun vragen mogen stellen.
Tip: Wil je begrijpend lezen binnen hetzelfde thema? Bij wereldoriëntatie hebben de leerlingen al geleerd hoe Rome volgens de mythe is ontstaan. Bij begrijpend lezen gaan ze de mythe van Romulus en Remus lezen. Om de boodschap van de tekst beter te leren begrijpen, gaan de leerlingen het verhaal in chronologische volgorde vertellen en spelen ze het na. In een andere tekst lezen de leerlingen over het dagelijks leven in het oude Rome. Door middel van een woordweb leren ze hoe ze informatie uit een tekst kunnen clusteren. Aan het eind van het thema kunnen ze het leven van toen met dat van nu vergelijken.
Thema in Faqta Lezen: Rome
Wil je begrijpend lezen uitproberen?
📚 Boekentips
Het oude Rome - Jonathan W. Stokes
Zomaar een straat door de eeuwen heen - Anne Millard
Hoe ik per ongeluk gladiator werd - Tim Collins
De themamuur kun je vullen met een grote tijdlijn die begint bij het einde van de Gouden Eeuw (1700) en doorloopt tot de afschaffing van de slavernij in 1863. Langs de tijdlijn zet je zowel korte gebeurtenissen, zoals het uitbrengen van Sara Burgerhart in 1782, als langere perioden, zoals de opstand van de patriotten tussen 1780 en 1795 of het leven van Napoleon Bonaparte van 1769 tot 1821. Aan het eind van iedere les vullen de leerlingen de tijdlijn aan met wat ze geleerd hebben. Bij iedere gebeurtenis of periode schrijven ze erbij wat deze gebeurtenissen of personen voor ons land hebben betekend.
In het doeboek gaan de leerlingen met verschillende opdrachten aan de slag. Zo duiken ze in de rol van de burgers die in opstand kwamen tegen de stadhouder en leren over een aantal rijke families die toen de baas waren in Nederland. Vervolgens gaan ze een spotprent maken over stadhouder Willem IV. Ook de Franse tijd komt aan bod als ze een tuin met veel symmetrie gaan ontwerpen voor de Franse koning Lodewijk XIV.
Op een van de werkbladen denken de leerlingen na over waarom de patriotten boos waren en komen ze erachter waarom kinderen in de 18e eeuw een pruik droegen. Ze zoeken uit wat de verschillen tussen de VOC en de WIC zijn en leren wat er bedoeld wordt met “een zwarte bladzijde uit de geschiedenis”.
Als afsluiting van dit thema kun je de leerlingen in de rol van een van de bekende figuren uit het thema laten duiken. Bijvoorbeeld Eise Eisinga of Napoleon Bonaparte. Ze schrijven een verhaal over het leven van deze persoon of over een bepaalde gebeurtenis uit diens leven. De leerlingen proberen zich in te leven in de persoon en laten met hun verhaal zien wat ze over diegene geleerd hebben. Behalve dat dit dient voor kennisverwerking, laat je de leerlingen zo ook werken aan hun taalvaardigheid.
Tip: Wil je begrijpend lezen binnen hetzelfde thema? Met het begrijpend lezen thema ‘De Franse tijd’ ga je dieper in op wat de leerlingen al geleerd hebben tijdens wereldoriëntatie. In de tekst ‘Vies Versailles’ lezen ze dat het maar een vieze boel was in Versailles onder leiding van de Zonnekoning. Door een globale beschrijving van de tekst te geven, leren de leerlingen deze beter te begrijpen. Vervolgens geven ze tips aan de koning waarmee hij de situatie in Versailles kan verbeteren. Aan de hand van de tekst ‘Napoleon Bonaparte’ krijgen de leerlingen een beeld van hoe Napoleon Europa veroverde. Daarna gaan ze aan de slag met het duiden van begrippen uit deze tekst.
Thema in Faqta Lezen: De Franse tijd
Wil je begrijpend lezen uitproberen?
Het zilveren medaillon - Joke Reijnders
Operatie Turtuga - Fedor de Beer
Over vroeger en nu - Janny van der Molen
In de laatste vijf minuten van iedere les laat je de leerlingen een vraag opschrijven over wat er die les behandeld is. Die hangen ze op de themamuur. Met deze vragen begin je de eerstvolgende les. De vragen worden in de klas besproken en samen bedenken de leerlingen hier een passend antwoord op. Uiteraard plak je dit antwoord ook op de themamuur. Deze routine herhaal je iedere les gedurende het thema. Aan het eind van het thema hebben de leerlingen op de manier zelf een enorme hoeveelheid informatie verzameld en besproken. Wanneer je met begrijpend lezen aan hetzelfde thema werkt, kun je dit ook bij die lessen inzetten.
In het doeboek komen de leerlingen meer te weten over Luther en Calvijn. Ze maken namelijk een paspoort voor hen. Hierin komt natuurlijk te staan wanneer ze geboren en gestorven zijn, maar ook wat voor beroep ze hadden en wat ze gedaan hebben dat zo bijzonder was. Om dieper in te gaan op de ontdekkingsreizen maken de leerlingen een muurkrant met informatie over Columbus, inclusief bijpassende afbeeldingen.
Op de werkbladen denken de leerlingen na over vragen als “Waarom was het belangrijk dat de eerste boeken die met de boekdrukkunst gemaakt werden, leken op handgeschreven boeken?” en “Hoe loopt het tijdens de Tachtigjarige Oorlog uiteindelijk af voor Leiden?” Ook kunnen ze een woordzoeker maken over Erasmus om op die manier meer over hem te weten te komen.
Als afsluiting van het thema kun je de leerlingen op ontdekkingsreis laten gaan. Ze kiezen een ontdekkingsreiziger uit die tijd uit. Bijvoorbeeld Vasco da Gama. De route van de ontdekkingsreis geven ze aan op een wereldkaart. Deze kaart plakken ze op een poster en vervolgens schrijven ze er diverse feitjes over deze reis omheen. Je kunt daarbij natuurlijk denken aan de startdatum van de reis, waar deze begonnen is en wat er onderweg allemaal ontdekt of gebeurd is.
Tip: Wil je begrijpend lezen binnen hetzelfde thema? Bij begrijpend lezen ga je samen met de leerlingen dieper in op de ontdekkingsreizen met het thema ‘Op ontdekkingsreis’. Ze lezen waarom Europeanen in de 15e eeuw zijn begonnen met ontdekkingsreizen. Aan de hand van de opdrachten proberen de leerlingen zich een voorstelling te maken bij de tekst en geven ze hun idee over de hoofdgedachte. Daarnaast lezen ze over Christoffel Columbus en zijn reis naar Amerika. De leerlingen leren beschrijven wie Columbus was en wat zijn doel was. Aan het einde van het thema kunnen ze hun mening geven over hoe de reis van Columbus is verlopen.
Thema in Faqta Lezen: Op ontdekkingsreis
Storm! - Karen van Holst Pellekaan
Atlas van expedities en ontdekkingsreizigers - Isabel Minhos Martins
Heibel om een zeekaart - Peter Smit
Deze periode kun je op de themamuur oost en west tegenover elkaar plaatsen. De leerlingen gaan op de twee helften van de muur boomdiagrammen maken waarin ze belangrijke informatie weergeven. Zo kunnen de leerlingen gemakkelijk de verschillen tussen oost en west in de tijd van de Koude Oorlog teruglezen. Wat betreft de informatie die de leerlingen gaan verzamelen kun je denken aan de verschillende leiders van het oosten en het westen, communisme versus kapitalisme, de NAVO tegenover het Warschaupact, etc.
In het doeboek gaan de leerlingen aan de slag met het maken van een tijdlijn van de periode voorafgaand aan de val van de Berlijnse Muur. Ze zoeken op wat wanneer gebeurde en zetten dat in de juiste volgorde. Ook ontdekken de leerlingen welke landen in Europa bij de NAVO horen en welke bij het Warschaupact.
Bij de werkbladen verwerken de leerlingen hun kennis, bijvoorbeeld door uit te leggen wie de hippies waren en wat zij wilden bereiken. Op een ander werkblad bedenken ze drie kenmerken van het ruimtestation ISS. Bij een volgende opdracht denken ze na over wanneer we een gebeurtenis een terroristische aanslag noemen en wanneer niet.
Een leuke afsluiting: Tijdens het thema komen allerlei belangrijke woorden en termen aan bod. Aan de hand van hints die jij geeft, raden de leerlingen welk belangrijk woord je bedoelt. Je kunt hierbij denken aan een hint als “iemand die een tijdje in een ander land gaat werken.” De leerlingen raden dan dat dit om ‘gastarbeider’ gaat. Je kunt de rollen ook omdraaien en de leerlingen zelf omschrijvingen laten verzinnen voor de belangrijke woorden.
Tip: Wil je begrijpend lezen binnen hetzelfde thema? Het aansluitende thema bij begrijpend lezen is ‘Oost vs. West’. De leerlingen lezen twee teksten: ‘De Koude Oorlog’ en ‘Michail Gorbatsjov’. Aan de hand van die teksten leren ze uit te leggen wat de Koude Oorlog inhield en vergelijken ze de spionagediensten in Oost- en West-Duitsland met elkaar. Door een dagboekfragment te schrijven alsof ze leefden in Berlijn tijdens de Koude Oorlog ontdekken ze hoe ze de informatie uit de twee teksten kunnen samenvoegen.
Thema in Faqta Lezen: Oost vs. West
Mijn vader in de mottenballen - Marte Jongbloed
De val van de Berlijnse muur - Nigel Kelly
Lilly Marlene - Anne Voorhoeve
Al deze leessuggesties (en meer) om je huidige thema een rijkere invulling te geven, hebben we voor je uitgewerkt op ons leerplatform. Ontdek hoe je ook met begrijpend lezen binnen hetzelfde thema kunt werken. Vraag daarom nu jouw gratis toegang aan.