Overal werken mensen. In de dienstverlening, om voedsel te produceren maar ook als profschaatser of musicalster. Met de leerlijn ‘Werken en Beroepen’ gaan de leerlingen van groep 1 tot en met 8 aan de slag met thema’s over dit onderwerp. Wat is werken? Welke beroepen hebben mensen dicht bij huis? Wat zijn bijzondere beroepen en wat voor werk doen mensen in de rest van de wereld?
In dit artikel gebruiken we voor groep 4 t/m 8 de thema's van Faqta Wereld versie 2 als voorbeeld. Maak je hier nog geen gebruik van? Tussen haakjes vermelden we steeds het thema van de vorige versie. Meer informatie over Faqta Wereld versie 2 en de voordelen hiervan lees je op onze kennisbank.
Groep 1-2 | Groep 3 | Groep 4 | Groep 5 | Groep 6 | Groep 7 | Groep 8
In het thema ‘Aan het werk’ leer je groep 1-2 over wat werk is, welke beroepen er zijn en welke werkzaamheden horen bij verschillende beroepen.
Op de themamuur kun je voor iedere les een nieuwe afbeelding van een beroep ophangen. Maak hier een spel van door bij de introductie van elk beroep de leerlingen het beroep te laten raden: 'Wat voor werk zou deze man doen?' of 'Waar zou deze vrouw werken?' Na elke les vul je de afbeelding aan met voorwerpen of werkzaamheden waarvan de leerlingen denken dat die bij het beroep horen. Dit wordt op de themamuur genoteerd, opgehangen of erbij neergelegd. Denk hierbij aan de postzak bij de postbode, de koksmuts bij de kok of het nakijkwerk bij de meester.
Door middel van verschillende activiteiten gaan de leerlingen het werk van de beroepen verder verkennen. Deze hoekactiviteiten vind je in de activiteitencatalogus bij ieder thema op het leerplatform. Ze gaan bijvoorbeeld aardappelen wegen zoals de boer doet, zandtaartjes maken als een bakker, hun eigen pizza knutselen als kok en hun maten opmeten voor een kostuum dat ze gaan maken als echte kostuummakers.
Voor een afsluiting in lijn met het thema past een beroepenmarkt goed. Nodig ouders en/of grootouders uit om iets te vertellen over hun beroep. Denk hierbij aan herkenbare beroepen zoals dokter, kapper, professor of stewardess. De leerlingen gaan in circuitvorm langs alle kraampjes, ontdekken de verschillende beroepen door naar voorwerpen en kleding te kijken, en door vragen te stellen aan de (groot)ouders.
📚 Boekentips
De alles wat je worden wil machine - Kees de Boer
Aan het werk! Een zoek- en ontdekboek - Doro Göbel & Peter Knorr
Later word ik... De beroepengids voor kleuters - Marianne Busser & Ron Schröder
In het thema 'Werken dichtbij huis' leer jij je leerlingen waarom mensen werken, over verschillende soorten werk en wat een eigen bedrijf is.
Aan het begin van het thema stellen de leerlingen vragen op over werken. Wat willen ze weten als het over werken gaat? Op de themamuur kun je deze vragen ophangen. Om je leerlingen te inspireren kun je zelf wat vragen aandragen als: 'Waarom werken mensen?' De leerlingen zijn vast ook benieuwd naar hoeveel geld mensen die werken verdienen. Of hoe lang een werkdag is. Na iedere les bespreek je de vragen opnieuw. Waar hebben de leerlingen een antwoord op gekregen? Deze antwoorden schrijven ze op post-its op en plakken die bij de vraag op de themamuur.
Met behulp van de werkbladen en opdrachten ontdekken de leerlingen nog meer over werken en beroepen. Zo kunnen ze aan de slag met het ontwerpen van hun eigen winkel. Ze denken na over wat ze gaan verkopen en tekenen hoe de voorkant van de winkel eruit komt te zien. Ook kruipen ze in de huid van een kapper en gaan ze samenwerkend een kek kapsel vormgeven. Aan de hand van een van de werkbladen duiken ze in de rol van loodgieter. Daarbij gaan ze nadenken over waar in de badkamer allemaal water wordt gebruikt.
Ter afsluiting van het thema kun je met de hele klas een bedrijf beginnen. Daarvoor ga je natuurlijk bespreken wat jullie bedrijf gaat verkopen, voor welke prijs en wat de taakverdeling wordt. Wie wordt de baas van het bedrijf? Samen stellen de leerlingen een plan op over hoe ze aan klanten gaan komen, bijvoorbeeld door een oudermiddag te organiseren waar ze het product proberen te verkopen. Geef alle leerlingen een eerlijk loon en bespreek waar ze hun loon aan gaan uitgeven.
📚 Boekentips
Wat is jouw beroep? - Silvie Sanza
Ik wil graag helpen... wat kan ik worden? - Amanda Learmoth
Willewete. De garage - Pierre Winters
In het thema 'Een team, een taak' leer jij je leerlingen over verschillende samenwerken die voorkomen in de samenleving.
Deze periode kun je de themamuur in tweeën verdelen. Aan de ene kant komt dan een praatplaat te hangen over het leven in de steentijd waarop je mensen met elkaar ziet samenwerken. Een zoekplaat over samenwerken in onze huidige samenleving hang je aan de andere kant. Bespreek in de klas wat de mensen uit de steentijd aan het doen zijn en waarom ze dat niet alleen kunnen. Bij de plekken waar je mensen ziet samenwerken kunnen de leerlingen post-its hierover plakken. Samen met leerlingen bedenk je ook verhaal bij de figuren op de praatplaat. Wat zouden ze tegen elkaar zeggen? En hoe lang zouden ze met hun taak bezig zijn? Hetzelfde doe je voor de zoekplaat over het samenwerken in onze tijd.
Door middel van de werkbladen en opdrachten komen de leerlingen er onder andere achter waarom het belangrijk is om goed samen te werken. Dit doen ze door een blinddoekspel te spelen waarbij ze een parcours moeten lopen. Daarnaast leren de leerlingen meer over hun eigen talenten door een talentenshow bij hen op school te organiseren. Ze denken na over welke optredens er zijn, wanneer de show plaatsvindt en hoe de talentenshow gaat heten. Uiteraard ontwerpen ze ook een poster voor hun eigen talentenshow.
Bij teamsporten is samenwerken ook erg belangrijk. De leerlingen kunnen dit ervaren door in circuitvorm verschillende teamsporten als hockey, voetbal, basketbal en honkbal te spelen. Met deze activiteit kun je het thema op een leuke manier afsluiten. Evalueer steeds met de leerlingen hoe de samenwerking tijdens het spelen verliep.
Tip: Wil je nog een stapje verder in het thematisch werken? Bij het begrijpend lezen-thema ‘Samenwerken’ gaan de leerlingen de informatieve tekst 'De hulphond' lezen. Daarbij leren ze wat hulphonden zijn, voor wie ze werken en wat voor werk ze doen. De leerlingen geven op het werkblad aan welke taken de hulphond in of rond het huis uitvoert. Ze bedenken zelf ook taken voor hulphonden.
Wil je begrijpend lezen uitproberen?
📚 Boekentips
Een tegen allen. Leven in een groep of (bijna) helemaal in je eentje - Mia Cassany
De geeuw van de leeuw - Frank Geleyn
De Middernachtbende - David Walliams
In het thema 'Bijzondere beroepen' leer jij je leerlingen over wat werken inhoudt en over beroepen uit de buurt.
Voor de themamuur kun je de wijk, het dorp of zelfs de stad waar je school staat, uittekenen. Hiervoor kun je een screenshot gebruiken van Google Maps dat je op een groot vel uitprint. Met lijntjes geef je aan waar mensen werken. Je trekt bijvoorbeeld een lijn naar het politiebureau, de brandweerkazerne, het ziekenhuis, de huisarts en naar de vuilnisbelt. Aan het einde van iedere lijn prik je een velletje met daarop een uitleg over een beroep dat bij die plek hoort. De leerlingen kunnen dit zelf aanvullen met beroepen die niet in het thema aan bod gekomen zijn.
Bij de werkbladen en opdrachten gaan de leerlingen onder meer hun taalvaardigheden trainen met een stelopdracht. Ze schrijven een sollicitatiebrief waarin ze zich kort voorstellen en leggen uit waarom ze een een bepaald beroep graag willen doen. Ze lezen elkaars brieven (bijvoorbeeld die van hun schoudermaatje) en geven feedback. Bij een andere opdracht gaan ze een uniform voor een politieagent ontwerpen. Ze stellen eisen op waaraan hun ontwerp moet voldoen: de politieagent moet zich vrij kunnen bewegen, het uniform mag niet te zwaar zijn en het hoofd en de borst van de agent moeten goed beschermd zijn. Bij het ontwerpen houden ze houden ook rekening met de voorwerpen die een agent bij zich draagt, zoals een wapenstok en handboeien.
Voor dit thema is het een leuke afsluiting om de leerlingen bij de brandweer of de politie een dagje mee te laten lopen. Of ze gaan op onderzoek uit naar waar al ons vuilnis heengaat. Door een rondleiding te volgen bij een afvalverwerkingscentrale komen ze hierover meer te weten. Een andere mogelijkheid om het thema af te sluiten is de leerlingen een spreekbeurt te laten houden over een beroep. Dit doen ze door dieper in te gaan op hoe een typische werkdag van dat beroep eruitziet.
Tip: Wil je nog een stapje verder in het thematisch werken? Met het begrijpend lezen-thema 'Helden van de buurt' lezen de leerlingen over een dienst van politieagenten Jan Willem en Bouchra. De leerlingen vullen een tijdschema in met de taken die zij allemaal als politieagenten hebben.
Wil je begrijpend lezen uitproberen?
📚 Boekentips
De chocoladetandarts - Tosca Menten
Van boswachter tot youtuber - Arwen Kleyngeld
Het geheim van de smid - Ineke Kraijo & Marlies Verhelst
In het thema 'Van boer tot piloot' leer jij je leerlingen over verschillende sectoren waarin mensen werkzaam zijn.
Gedurende dit thema kun je op de themamuur een grote mindmap maken waarin verschillende sectoren worden uitgelicht. Een tak van de mindmap is dan bijvoorbeeld de agrarische sector waarbij de leerlingen onder andere de glastuinbouw, akkerbouw en veeteelt uitwerken. Door middel van tekeningen en pictogrammen maken ze de informatie uit de lessen visueel. Je kunt hierbij denken aan een tekening van een kas bij de glastuinbouw en een afbeelding van een suikerbiet bij de akkerbouw.
Aan de hand van een van de werkbladen en opdrachten gaan de leerlingen uitzoeken hoe goederen worden getransporteerd. Op een kaart geven ze aan waar dat in Nederland over het land, via het spoor en in de lucht kan plaatsvinden. Daarnaast duiken ze in het leven van kinderen die vroeger in fabrieken werkten. Om hun taalvaardigheden te oefenen schrijven ze een brief aan een vriend over een werkdag in de fabriek. Vervolgens gaan ze met elkaar in gesprek om de voordelen van afschaffing van kinderarbeid in kaart te brengen.
Voor de afsluiting van dit thema kun je de leerlingen in tweetallen laten samenwerken. Ze kiezen een beroep uit een van de sectoren waar ze tijdens het thema over geleerd hebben. Een tweetal kiest bijvoorbeeld vrachtwagenchauffeur en een ander koppel akkerbouwer. Ze gaan onderzoek doen naar een werkdag van iemand met dit beroep en maken hiervan een dagschema. Deze schema's worden besproken en vervolgens op de juiste plek op de themamuur geplakt.
Tip: Wil je begrijpend lezen in hetzelfde thema? In het begrijpend lezen-thema 'Transport' lezen de leerlingen het verhaal 'De regenjas van DAF' waarbij ze leren over de bedenkers van het merk DAF. De leerlingen geven aan wat het begin, het midden en het einde van de tekst is. Hiervoor maken ze een samenvatting.
Wil je begrijpend lezen uitproberen?
📚 Boekentips
Het koeienparadijs - Bibi Tumon Tak & Hans van der Meer
Stinkend rijk worden - Jan Paul Schutten
Leeuwen op zee - Wilma Degeling
In het thema ‘(Samen)werken in Europa' leer jij je leerlingen over Europa en de Europese Unie. Zij leren over voor- en nadelen van deze samenwerking.
Tijdens deze periode kun je op de themamuur de landen van Europa weergeven. Bij ieder land geven de leerlingen onder andere aan of het bij de Europese Unie hoort. Ze zetten erbij of er de euro gebruikt wordt en noteren wat ze in de les geleerd hebben over die landen. Bij Groot-Brittannië komt dan bijvoorbeeld te staan dat het bij de EU heeft gehoord, maar dat daar door Brexit hier een einde aan kwam.
Bij de werkbladen en opdrachten gaan de leerlingen onder andere aan de slag met een opdracht waarbij ze onderzoeken wat de herkomst van producten als sinaasappels en auto's is. Ze zoeken dit op internet op en vergelijken de informatie die ze op verschillende websites vinden. Waarom komen bepaalde producten juist uit een specifiek land? Verder gaan de leerlingen een verhaal schrijven over het leven van een arbeidsmigrant die pas in Nederland is aangekomen. Door zich te verplaatsen in de arbeidsmigrant proberen ze een antwoord te geven op de vraag hoe het leven hier is voor diegene.
Om het thema af te sluiten gaan de leerlingen een kennismakingspitch opstellen voor een zelfgekozen, Europees land. Tijdens de pitch geven ze antwoorden op vragen als waar het land in Europa ligt en of het ook bij de Europese Unie hoort. Ze vertellen of een land arm of rijk is, hoe dat komt en wat voor werk de mensen in dat land veel doen.
Tip: Wil je begrijpend lezen in hetzelfde thema? In het begrijpend lezen-thema 'Genoeg werk voor iedereen?' lezen de leerlingen de tekst 'Werken voor een betere toekomst' over de Turkse gastarbeiders Isa en Yusuf. De leerlingen gaan op zoek naar de rode draad in het verhaal door informatie op te zoeken en de bijpassende iconen bij de tekst te plaatsen.
Wil je begrijpend lezen uitproberen?
📚 Boekentips
Spreken we in Europa straks allemaal Europees? - Bas van Lier
Het te gekke geldboek - Arwen Kleyngeld
Mijn opa de trekvogel - Liesbeth Ruben
Bij een van de werkbladen en opdrachten gaan de leerlingen een stripverhaal maken over hongersnood door een dag uit het leven van een kind dat honger lijdt te beschrijven. Daarvoor bedenken ze over wie het verhaal gaat en proberen ze een antwoord te geven op de vraag: 'Hoe ziet zijn of haar leven eruit?' Bij een andere opdracht gaan de leerlingen een eigen keurmerk bedenken. Ze brainstormen over een product waarvoor ze dit keurmerk willen maken en wat er bijvoorbeeld verbeterd kan worden aan het maakproces van dit product.
Als afsluiting van dit thema kunnen de leerlingen op onderzoek uitgaan. In tweetallen zoeken ze uit in welk land je het het beste hebt als arbeider en waar de omstandigheden het slechtst zijn. Ze gaan in op vragen als: 'Waar krijg je het hoogste loon?' en 'Waar moet je de meeste uren werken op een dag?' Door deze en vragen als 'Waar heb je de meeste vakantiedagen?' te beantwoorden, kunnen de leerlingen afwegen in welk land de arbeidsomstandigheden het beste zijn. Dit wordt klassikaal besproken. Komen de verschillende tweetallen tot dezelfde conclusies?
Tip: Wil je begrijpend lezen in hetzelfde thema? Met het begrijpend lezen thema 'Waar komt voedsel vandaan?' lezen de leerlingen de kennistekst 'Hoe moeten we de groeiende wereldbevolking voeden?' De leerlingen leren door het vinden van kernzinnen antwoord te geven op de deelvragen uit de tekst. Daarnaast gaan ze in de tekst oplossingen zoeken voor wereldwijde honger en geven ze hier hun mening over.
Wil je begrijpend lezen uitproberen?
📚 Boekentips
Een eerlijke wereld? - Anna Claybourne
Waarom de wereld niet eerlijk is - Yuval Noah Harari
In het nieuws - Globalisering - Iris Teichmann
Al deze lees suggesties (en meer) om je huidige thema een rijkere invulling te geven, hebben we voor je uitgewerkt op ons leerplatform. Ontdek hoe je ook met begrijpend lezen binnen hetzelfde thema kunt werken. Vraag dan nu jouw gratis proefperiode aan.